Kial neduumuloj meritas atenton de la lingvo

Ĉi tio estas persona opinio mia (de Luko) pri neduumuloj kaj interseksuloj, kaj kial nia lingvo (same kiel ĉiu lingvo) devas respekti ilin, akcepti ke ili ekzistas, kaj provizi respektemajn manierojn por paroli pri kaj kun ili.

Unue, kion signifas tiuj vortoj?

• Neduumulo estas homo, kiu ne identiĝas kun unu el la du klasikaj sociaj seksoj: ina kaj iĉa. Kelkaj sentas sian identecon kiel miksaĵon de ambaŭ, kiel alian aferon, kiel variadon inter unu kaj la alia (foje pli iĉa ol ina, foje pli ina ol iĉa, ktp) aŭ tute malakceptas la klasigon de homoj en fermitajn skatolojn nomatajn "sekso" aŭ "genro".

• Interseksulo estas homo, kiu naskiĝis sen klara biologia sekso. Tio signifas, ke ri havas iun fizikan aŭ genan trajton, kiu ne kongruas kun iu el la du biologiaj seksoj. Ili povas havi enajn aŭ eksterajn seksajn organojn, kiuj estas nek inaj nek iĉaj, aŭ miksaĵo de ambaŭ. Ili ankaŭ povas havi genojn de ambaŭ seksoj. Fakte, la varieco de interseksuloj estas tiom granda, kiom interseksuloj mem ekzistas. Gravas mencii, ke multaj interseksuloj ja identiĝas kun unu socia sekso, same kiel multaj homoj kun difinita biologia sekso identiĝas kun alia socia sekso aŭ kun neniu.

Multaj neduumuloj montras (volonte aŭ ne) sian neduumecon uzante miksaĵon de komune iĉaj kaj komune inaj vestaĵoj, hararanĝoj, manieroj paroli, ktp. Oni nomas tiun stilon "androgina" (ambaŭseksa aŭ iĉina, el la grekaj vortoj por vejriĉo kaj vejrino). Tio ne signifas, ke nur homoj, kiuj uzas tian stilon, estas neduumuloj, multaj neduumuloj ŝajnas kiel inoj aŭ iĉoj. Kaj eĉ pli grave: multaj homoj identiĝas kiel neduumuloj, sed vivas en la socio kiel inoj aŭ iĉoj. 

Mi mem vivas mian vivon sen multe mencii, ke mi ne vere identiĝas kun iĉeco. Mi estas neduumulo, sed miaj ŝatoj kaj agoj estas sufiĉe similaj al tiuj de iĉo, ke mi ne devis klarigi al ĉiu, ke mi estas malsama, kaj ĉar estas pli facile en kelkaj lokoj vivi sen mencii tiajn aferojn, mi ne mencias ilin. Sed tio ne okazas al ĉiuj, kelkaj neduumuloj bezonas akcepton de socio por esti si mem, ĉar iliaj ŝatoj ne estas kaŝeblaj. Fakte mi ŝatus ekzemple povi uzi jupon aŭ robon, kaj esti nomita per sekse neŭtra pronomo, sed la malavantaĝoj en mia socio estus tro grandaj kaj por mi nun ne valoras la penon.

Kial neduumeco havas sencon?

Mi povas prezenti ĉi tiun demandon alimaniere: kion signifas esti ino/iĉo? Estas multaj respondoj al tiu demando, sed ĉiu havas siajn proprajn problemojn.

• "Nu, tiuj estas la du biologiaj seksoj". Tiu estas ofta respondo ĉirkaŭ la mondo, kaj ĝi ŝajnas senchava, ni scias ke nia specio havas du biologiajn seksojn por reproduktado, eĉ en la genoj estas nur du seksoj, ĉu ne? Nu, kiel mi jam klarigis, interseksuloj ekzistas, kaj laŭ kelkaj kalkuloj, ili estas multe pli ol oni pensas. Kelkfoje nur la genoj ne kongruas kun la du biologiaj seksoj, dum la seksaj organoj estas normalaj, alifoje la eksteraj organoj estas tute normalaj sed internaj organoj ne kongruas aŭ tute ne ekzistas. Do, ĉu ni rajtas diri al interseksuloj, ke ili estas maloftaj kaj ke ili devas elekti seksan skatolon por bone vivi en nia socio? Mi opinias, ke tio ne estas morala. Simile, en multaj lokoj oni jam akceptas, ke homoj, kiuj naskiĝis kun unu klara biologia sekso, povas identiĝi kun la alia sekso, do por tiuj grandaj partoj de nia socio, sekso ne estas nur biologia afero.
• "Ĝi signifas havi certan aspekton, kiu rilatas al tiu sekso". En nia socio oni povas vidi ke inoj uzas certajn vestaĵojn, hararanĝojn, kolorojn, ktp. dum iĉoj uzas malsamajn aferojn. Kaj ankaŭ vejriĉoj havas pli grandajn muskolojn dum vejrinoj havas mamojn. Ĉu ne? Sed, ĉu laŭ vi tio estas bona maniero difini "iĉo" kaj "ino"? Ĉu vi neniam vidis vejrinon kun mallonga hararo kiu ne ŝatas la rozan koloron, kiu uzas "iĉajn" vestaĵojn? Ĉu vi neniam vidis vejriĉon kun longa hararo kaj rozkolora ĉemizo? Ĉu vi neniam vidis vejrinon kun grandaj muskoloj kaj tre malgrandaj mamoj? Ĉu vi neniam vidis vejrinon, kiu perdis siajn mamojn pro mama kancero, aŭ eĉ decidis ke kirurgiisto forigu riajn mamojn por antaŭmalhelpi la aperon de kancero? Ĉu vi neniam vidi vejriĉon kun tre malgrandaj muskoloj, sen barbo, ktp.? Eĉ estas vejrinoj kun barbo (sen helpo de iĉaj hormonoj).
• "La malsimilaĵoj estas en la cerbo". Se ni akceptus ke la malsimilaĵoj estas en la cerbo, kial ekzistas transuloj? Kial ekzistas neduumuloj? Kaj fakte, la malsimilaĵoj inter la "ina" kaj la "iĉa" cerboj ne estas sufiĉe bone studitaj. Unu studo konkludis, ke eĉ se ekzistas statistikaj etaj malsimilaĵoj inter ambaŭ cerboj, la variado estas tiom granda, ke oni ne povas diri ĉu iu cerbo estas de ino aŭ de iĉo kun certeco, kaj ke ne ekzistas "iĉa cerbo" aŭ "ina cerbo". Tio signifas ke plejofte ekzistas "inaj" trajtoj en cerboj de iĉoj, kaj "iĉaj" en tiuj de inoj. Multaj homoj pensas, ke malsamaj cerboj estas la kialo de malsamaj ŝatoj, karakteroj, kaj eĉ inteligenteco. Kelkaj el tiuj estas nur senkialaj misinterpretoj. Sed multaj el tiuj aferoj varias laŭ socio, loko, familio, kaj jaro de naskiĝo. Multaj homoj ne scias ekzemple, ke antaŭ pli ol cent jaroj, la roza koloro apartenis al iĉoj, ne al inoj. Ĉiuj trajtoj varias, ne ekzistas unu konata mensa trajto kiu okazas nur en unu sekso.
• "Ili estas sociaj roloj por reproduktado". Ĉu do homo kiu ne povas aŭ ne volas havi idojn aŭ amrilaton estas nek iĉo nek ino? Kial oni devas elekti unu el du skatoloj pri reproduktado se oni ne volas havi idojn aŭ povas adopti anstataŭe? Ĉiu alia socia rolo jam mortis aŭ mortas: vejrinoj laboras kaj rajtas fari ion ajn sen havi ejdziĉon, almenaŭ en pluraj landoj. Kaj kiu socia rolo aplikiĝas al ĉiuj?
• "Ili estas kulturaj konstruaĵoj". Jes, mi konsentas, do ĉu ni povas akcepti novan kulturan konstruon, nome neduumecon? Aŭ pli precize, ĉu ni akceptu ke kelkaj homoj ne ŝatas tiun kulturan konstruaĵon? Ĉu ni povas akcepti, ke sekso ne plu estas tiel grava en nia socio, kaj ke kelkaj homoj ne volas elekti klason?
• "Mi sentas min tiel". Bonege! Tio estas sufiĉa kialo. Sed, ĉu vi rajtas trudi al ĉiuj vian senton? Multaj homoj ne sentas sin kiel "iĉo" aŭ "ino", ĉu ni povas akcepti tion kaj akcepti kelkajn vortojn en niaj lingvoj, kiujn ili povos uzi por si?

Bonvolu ne pensi, ke ĉi tio estas atako al via sento kiel iĉo aŭ ino, mi nur provas montri, ke la identiĝo de neduumuloj estas tiel respektinda kaj komprenebla kiel la via.

Finaj pensoj.

Neduumeco ne malaperos, ĝi eĉ kreskos kiam homoj kiel mi iĝos pli videblaj kaj pliaj sociaj malsimilaĵoj kaj kliŝoj malaperos. Ni devas akcepti ĝian ekziston same kiel jam multaj akceptis la ekziston de samseksemuloj, ambaŭseksemuloj, transuloj, ktp.

Pro ĉiuj tiuj kialoj, neduumeco havas sencon, kaj neduumuloj meritas akcepton, respekton, kaj kelkajn vortojn, kujn ili povos uzi sen identiĝi kiel inoj aŭ iĉoj.

En ĉi tiu blogo ni proponas aron da vortoj, kiu permesas al neduumuloj paroli pri si mem, kaj al aliaj parolantoj paroli pri kaj kun ili. Bonvolu legi niajn aliajn blogerojn pri tiuj vortoj.

Kiel neduumulo, mi kredas ke ni (neduumuloj kaj homoj akceptemaj al neduumeco) devas konsenti pri solvo por ĉi tiu lingva problemo, por ke ni povu anteŭeniri pri pli gravaj aferoj uzante la lingvon. Kaj ni kredas ke la solvo proponita en ĉi tiu blogo estas sufiĉe bona, objektiva, kaj facile realigebla.

Dankon por via legado.

Luko.

J-riisma originala rakonto: Tunelo 34

Saluton! Mi estas Luko. Ĉi-foje mi prezentas al vi etan sciencfikcian rakonton verkita de mi mem. Ĉi tio estas la unua afero, kiun mi verkas (kaj finas). Mi esperas, ke vi ŝatos ĝin, kaj ke mi kapablos verki pliajn aferojn estontece.

Do, jen ĝi:

Kiam ili eniris la ĉambron, mi sidis malgaje, rigardante miajn manojn sur la tablo. Ili aliris min kun seriozaj vizaĝoj, kvazaŭ ili estus pridemandontaj krimulon. Tio igis min senti min eĉ malpli bone. Mi ne kapablis kredi kion mi faris. Sed mi faris. Nun mi devis alfronti mian sorton.

La ruĝhara vejro ŝajnis iomete pli trankvila ol la aliaj du homoj. Ri klare estis la aŭtoritato inter ili, do ri sidiĝis unue dum la aliaj du staris apud ri, kvazaŭ protektuloj. Kial ri bezonus protekton? Mi estis detruita kaj estis forlasinta ĉiun emon vivi, kaj ili verŝajne sentis tion.

Ĉiuokaze, ri sidiĝis kaj rigardis min dum kelkaj sekundoj, kvazaŭ ri klopodus kompreni min. Kiom malfacile! Ja tion, kio okazis al mi, neniu komprenus. Sed ri provis. Poste, kiam ri enuis, ri parolis al mi.

-Saluton, mi estas Eŝid

-Saluton.

-Vi scias, kio sekvas, ĉu ne?

-Mi kredas- Mi respondis mallonge.

-Ĉu vi diros ion?

-Ĉu vi volas tion?

-Kompreneble, eble vi havas gravajn aferojn por rakonti.

-Tute ne.

-Mi certas, ke jes. Estas aferoj, kiuj helpus nin antaŭmalhelpi estontajn...  okazaĵojn- Diris ri mokante.

-Nu, mi povus rakonti multajn aferojn, sed aŭskultu: nenio vere helpos, la “okazaĵo” estas pasinta, kaj mia sorto estas determinita.

-Bonvolu, vi havas nenion por perdi- Ri diris, surprize ridetante al mi.

-Bone, ĉiuokaze, vi ne foriros ĝis kiam vi havos ion, do ni faru ĉi tion pli rapide.

“Antaŭ kelkaj tagoj mi promenis tra la tunelo 34. Ĝi havis la oftajn malhelajn lumojn de la nokto, kaj ŝajnis tute malplena. Mi estis iranta al la Centra Kolonio, ĉar mia vivo en Lunaj Aeroj preskaŭ mortis. Mia ejdzo ĵus estis reirinta al Tero, kaj ri probable ne revenus. Ni sciis, ke ni verŝajne neniam estus kune denove, kaj mi ne povis vivi sen ri. Klare, ĉar mi estas malforta por decidi tiajn aferojn. Mi ankaŭ ne plu povis loĝi tie ĉar ni loĝis ĉe ria ojnklo.

-Ne interesas nin, kial vi estis tie- Diris la vejro malantaŭ Eŝid. –Iru denove al la parto pri la tunelo.

-Laŭ via deziro. La tunelo estis malhela kaj mi sentis ankaŭ min malhela. La aero havis malmultan oksigenon, mi sentis min kvazaŭ grimpante monton malgraŭ la malmulta gravito. Lumoj estingiĝis kaj denove eklumiĝis kiel en terurfilmo. Mi nur vidis unu homon. Ri estis malalta juna vejro, ĉirkaŭ 26-jara, kun longa barbo kaj mallongaj haroj. Ri ne rigardis min, laŭ mia scio, sed ri estis saĝa, ri ne rigardis min por ke neniu parolu. Mi plu marŝis rapide, mi komencis senti min malsekura, kvankam delonge nenio estis okazinta en tiu tunelo. Sed tiam mi sentis tremon, la plej etan movon, eĉ sen iu sono akompananta.

La vejro malantaŭ Eŝid ŝajnis timigita, ri probable neniam aŭskultis tiajn historiojn de iu kiu spertis ilin, sed ri sciis pri kio mi parolis.

Antaŭ ĉirkaŭ 50 jaroj, kiam homoj jam estis koloniigintaj Lunon, grupo da homoj estis amuziĝantaj en subtera ĉambro, kiam ili aŭdis tiun... tremon, tiun danĝerecan senton. Ili silentis pro la surprizo, sed tiam unu el ili parolis, kaj tio estis la fino. Sekureca filmilo elsendis al la ĉefa kolonio, kiel ĉiu alia filmilo en la Luno, sed ĝi subite malŝaltiĝis.

La AI, kiu analizis la videojn, rapide rimarkis, ke io okazis, ĝi ne estis nur filmilo malŝaltiĝinta pro teĥnikaj kialoj. La AI informis la aŭtoritaton de la Rigardstacio. Ri tuj telefonis la policon, kaj ili decidis iri mem rigardi la ĉambron.

Ili pretigis la ekipaĵon, okaze ke la tunelo aŭ la ĉambro estus barita. Ili rapidis, “ĉiu sekundo valoras” ili diris. La ĉefa policano decidis alporti filmilojn.

La tunelo kiu kondukis al la konstruaĵaro estis simila al tiu, kiun mi priskribis al la homoj antaŭ mi. La grupo alvenis silente al la loko, estis nenio dirinda, ĉiuj sciis, ke ili verŝajne trovos kadavrojn, kaj neniu ŝatis tiun ideon.

Kiam ili alvenis, ili vidis sensurprize, ke la plafono de la ĉambro falis tute, ĝi estis plena je ŝtonoj. “Mi kredas, ke nenio saveblas ĉi tie” diris la ĉefulo, “ni...” ri subite eksilentis, ri sentis ĝin, la etan movon, la aliaj ankaŭ sentis ĝin. Ri retrankviliĝis kaj parolis al la maltrankvilaj policanoj “ni simple foriru kaj...”. Kaj tio estis la fino denove. La AI kiu analizadis iliajn filmilojn vidis per nur eta sekundo la aĵon kiu kaŭzis la disfalon, kaj ĝi ne povis kredi siajn sentojn. Ĝi sendis la informon al la Konsilistaro.

La Konsilistaro decidis malfermi la tunelojn kaj ĉiujn subterajn konstruaĵojn. Pliaj disfaloj okazis dum homoj klopodis preni utilajn rimedojn kaj porti ilin al la surfaco. Tiuj, kiuj rigardis la filmojn, komencis proponi ideojn, unu elstaris. Kelkaj homoj transvivis post kiam ili sentis la tremojn, kaj la nura afero, kiun ili faris malsame, estis silenti, ili tute silentis post la tremoj, do tiu fariĝis la akceptita teorio. Tiuj aĵoj ne volis, ke ni parolu.

Ekde tiam, ĉiu kiu alvenis aŭ naskis en la Kolonio devis rigardi la filmojn por scii kio okazis. Kiam mi estis sufiĉe plenkreska por rigardi ilin, mi preskaŭ svenis. La nura signifa filmo estis la dua, pri la policanoj kiuj alvenis al la ĉambro. Ĝi ne estis klara, kaj oni devis rigardi ĝin tre malrapide, sed oni povis vidi tiun aĵon. Ĝi estis ia robota... vermo, kvazaŭ tre rapida bormaŝino, sed ĝi ne aspektis kiel io ajn kreita de homoj.

Ekstremaj leĝoj estis kreitaj por antaŭmalhelpi, ke la kolonio estu atakita. Malmultaj homoj ricevis permeson uzi la tunelojn por transportado. Neniu havis permeson paroli subtere, ĉiuj devis porti sonregistrilojn, kiuj kaj registrus se la uzanto parolus, kaj rimarkus se vermoj reaperus. Kaj se iu parolis, ri devis resti tie dum semajno, ĉar la Konsilistaro timis, ke la vermoj sekvus rin al la kolonio, al la surfaco.

Tamen, la puno estis la plej malagrabla parto. Se iu parolis en la tuneloj kaj iel transvivis, ri estus resendata al Tero por suferi la graviton dum almenaŭ 50 jaroj (la plimulto el ni perdis nian kapablon eĉ stari sur Tero post multaj jaroj sur Luno). Se iu kuris por savi sin, sen atendi unu semajnon, do riskante la vivojn de ĉiuj en la kolonio, ri neniam povus reveni al Luno. Fakte, ĉi tio neniam okazis, sed se la vermoj sekvus iun ĝis la kolonio, tiu estus resendita al ĉambro en la tuneloj por kontentigi la vermojn.

Do, mi daŭre rakontis al la vejro.

-Post senti tion, mi sciis, ke mi ne devis paroli. Mi klopodis marŝi silente, sed la tremoj sekvis min. Mi neniam aŭdis pri simila okazaĵo. La vermoj normale foriras se oni ne parolas. Do mi ekrapidis, kaj subite mi estis kuranta. Tiam, unu vermo aperis malantaŭ mi. Vi scias, ke mi ne parolis ĝis tiu momento, mi havis la sonregistrilon, sed ĝi aperis malgraŭ tio.

-Kaj tiam vi kriis.

-Jes, mi kriis, memkompreneble, estis grandega metala vermo sekvanta min, mi tute kriis. Ili ŝajnis kvazaŭ ludante per mi, ili facile povus mortigi min.

-Kaj tiel vi gvidis ilin al la kolonio.

-Mi ne sciis, kion mi faris.

-Sed vi faris.

-Ne igu min pensi pri tio.

-Nu, mi kredas, ke tio sufiĉas, ni foriru.

-Atendu, ĉu vi portos min nun?

-Ne al la ĉambro- ri flustris.

-Kien?

-Al Tero.

-Kio?!- Mi ne povis kredi tion, sed mi sentis, ke ri ne mensogis.

-Vi devas silenti, sed ni neniam portus homojn en la tunelojn, tio estas kaj barbara kaj danĝera. Sed homoj devas kredi tion, tiel ili neniam parolos aŭ kuros en la tuneloj.

-Sed mi faris.

-Ni scias, sed la damaĝo estas farita, se vi reirus al la tuneloj vi farus plian damaĝon.

-Tio estas bona argumento, mi supozas.

Ili portis min al Tero. Mi timis, ke ĝia gravito mortigus min dolorege, ke ĝi detruus min ene same kiel la varmoj detruis la tunelojn, sed ili mensogis tiurilate ankaŭ. Ili igis min kuŝi sur lito ĝis kiam ni alvenis al gravitbaseno: granda naĝbaseno por homoj ne alkutimiĝintaj al Tera gravito.

Ĝi estis sufiĉe varma kaj granda, ĝia profundo variis inter mia alto kaj triono de mia alto por infanoj. Mi restis en la mezo. Ili elprenis min kaj kuŝigis min sur lito dufoje tage, kie mi sekiĝis kaj faris miajn necesaĵojn. La vera doloro estis kiam ili injektis al mi nanorobotojn, kiuj riparis kaj plifortigis miajn ostojn kaj muskolojn, kaj protektis min kontraŭ Teraj infekto-kaŭzantoj.

Ili diris al mi, ke mi devis resti tie dum du jaroj, sed ĝi valoris la penon. Mi ne ŝatis Teron antaŭe, sed nun ĝi ŝajnis multe pli viva ol Luno, mi volas diri, kompreneble ĝi havas pli da vivaĵoj, sed nun mi sentis ilin. Mi sentis la miliardojn da homoj, bestoj kaj plantoj kiuj spiris ĝian aeron. Mi sentis la historion de la homaro sur Tero, la historion de miaj prauloj, mian historion.

Kelkajn tagojn antaŭ la fino de mia preparado, iu venis anstataŭ la flegisto.

-Ziel?- Mia ejdzo. Mi ekploris tuj. Mi volis vidi rin ekde kiam mi alvenis. Fakte, ekde kiam ri foriris el Lunaj Aeroj, sed mi devis resti en la baseno.

-Via amiko Eŝid rakontis al mi, ke vi estas ĉi tie.

-Mi amas vin, mi vere bedaŭras ne sekvi vin.

-Ne zorgu kara prejnco, mi ne forlasus vin denove.

(Grandan dankon al Markos Kramer pro ria provlegado kaj korektado)